Bugün Carpe Diem dediğimizde artık anlamını bilmeyen yok. Günü yaşa, anı yaşa anlamına gelen latince sözü “boşver takma, hayatı yaşa” anlamında kullanıyoruz.
Ipse dixit de en az Carpe Diem kadar ünlü bir söz. Birebir tercümesi “O öyle dedi”. Anlamı ise “Öyle. Değiştirilemez. Tartışılamaz.” Bu söz Ortaçağ’da kullanılırmış.
O diye kastedilen gizli özne Aristo’dur, lafı söyleyen ise ortaçağ dayatmacı zihniyeti.
Aristo’nun dünya için evrenin merkezi demesinden sonra, Ortaçağ kilisesi ve engizisyon bu sözü benimseyip, sahiplenmiştir.
Çünkü onlara göre evrenin merkezi kilisedir, kimse bunun aksini iddia edemez.
Kilise her konuda Aristo’nun dediklerini nihai gerçek olarak kabul etmiş ve Aristo’nun dediğinden farklı bilgilere giden yol bu cümle ile kapanmıştır.
Ipse dixit günümüzde de karşı konulamaz, tartışılamaz anlamında kullanılır 🙂
Vera Eğitim, İtalya’da Eğitim ve İtalyan Kültürü,
Bostancı İstanbul, vera@veraedu.com